Унччен Чӑваш наци радиовне районсенче пурӑнакансем ҫеҫ итлеме пултарнӑ. Шупашкар тата Ҫӗнӗ Шупашкар хулисенче тӗпленнӗ ҫынсем ӑна тӗнче тетелӗнче кӑна итленӗ.

Паян Чӑваш наци радиовӗ республикипех лайӑх хыпар пӗлтерчӗ. Радиона ҫӳлерех асӑннӑ икӗ хулара та итлеме пулать! Тӗрӗссипе, вӑл эфира ӗнер 22 сехет 22 минутра эфира тухнӑ.

Радиона ярас тесен 95,9 МГц хумсем ҫине куҫмалла. Палӑртмалла: Наци радиовне Йӗпреҫре – 72,41 МГц, Ҫӗрпӳре 105,0 МГц, Хӗрлӗ Чутайра 106,7 МГц хумсем ҫинче итлемелле.

Чӑваш Енри миравай тӳресем хӑйсен тӑхӑр уйӑхри ӗҫне пӗтӗмлетнӗ. Паянхи кун республикӑра 68 миравай тӳре ӗҫлет. 2018 ҫулхи кӑрлач-авӑн уйӑхӗсенче вӗсем 155 пин те 705 ӗҫ пӑхса тухнӑ. Ҫав шутран 60 проценчӗ — граждан ӗҫӗсем, 31 проценчӗ — административлӑ ӗҫсем, 2 проценчӗ — пуҫиле ӗҫсем, 7 проценчӗ — ытти материал.

Миравай тӳресем пӑхса тухакан ӗҫсен шучӗ ҫулсерен ӳссе пырать. Пӑхса тухнӑ ӗҫсен хисепӗ 2017 ҫулхи тӑхӑр уйӑхрипе танлаштарсан 13 процент ӳссе 20 пин те 347 штукпа танлашнӑ.

Кӑҫалхи кӑрлач—авӑн уйӑхӗсенче кашни миравай тӳре вӑтамран 2 290 ӗҫ пӑхса тухнӑ. Пӗлтӗрхи ҫав тапхӑрта ку хисеп 1 пин те 991-па танлашнӑ.

Республикӑри вӑтам кӑтартуран йывӑртарах тиев 33 тӳрене лекет. Ӗҫсен шучӗ Ҫӗнӗ Шупашкарти 6-мӗш, 3-мӗш тата 1-мӗш суд участокӗсенче уйрӑмах пысӑк.

Тыл ӗҫченӗ, Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫине хутшӑнса сусӑра юлнӑ арҫыннӑн тӑлӑх арӑмӗ Анастасия Терентьева чӳк уйӑхӗн 4-мӗшӗнче 101 ҫул тултарнӑ.

Унӑн пурнӑҫӗ ҫӑмӑл килмен. Вӑл Етӗрне районӗнчи Йерхкасси ялӗнче нумай ачаллӑ ҫемьере ҫуралнӑ. Анастасия – тӑххӑрмӗш ача. Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫи вӑхӑтӗнче вӑл колхозра ӗҫленӗ. Тӑрӑшса вӑй хунӑшӑн ӑна «1941-1945 ҫулсенчи Тӑван ҫӗршывӑн Аслӑ вӑрҫинче хастар ӗҫленӗшӗн» медальпе чысланӑ. Вӑл – Ӗҫ вӗтеренӗ те.

Анастасия Терентьевӑна 101-мӗш ҫуралнӑ кунӗпе тӳре-шара та саламланӑ, парнесемпе, чечек ҫыххисемпе савӑнтарнӑ. Халӗ кинемей Ҫӗнӗ Шупашкарта пурӑнать.

1983 ҫулта ҫуралнӑ Владимир Иванов ҫулталӑк ҫурӑ каялла ҫухалнӑ. Полици ӑна халӗ те шырать.

ЧР ШӖМӗ пӗлтернӗ тӑрӑх, 2017 ҫулхи утӑ уйӑхӗнче вӑл Етӗрне районӗнчи Ильина Гора ялтан тухса кайнӑ. Ҫавӑнтанпа ӑна никам та курман, вӑл ӑҫтине пӗлмеҫҫӗ.

Арҫын 40 ҫулти евӗр курӑнать, 180 сантиметр ҫӳллӗш, ҫӳҫӗ ҫырӑ. Ӑна татуировкӑсенчен те палласа илме пулать. Сулахаййинче аҫтахар ӳкернӗ, сылтӑмминче «БР» саспаллисем. Арҫын Ҫӗнӗ Шупашкарта ҫуралса ӳснӗ.

Ӑна курнӑ тӑк полици 39-40-95 е 02 номерпе шӑнкӑравалма ыйтать.

Тӗрмене лекмӗп, хутаҫ ҫакса утмӑп тесе калама хушман ваттисем. Усаллинчен Турӑ сыхлатӑр тесси ҫеҫ юлать. Ҫӗнӗ Шупашкарта вырнаҫнӑ юсанмалли 6-мӗш колонире ҫак кунсенче пӗр кунта 9 ҫын ҫемье ҫавӑрнӑ.

Пысӑк йышпа, сарлака кӗрекене пухӑнса мар. Мӑшӑрланни ҫинчен калакан хута колоние пырса панӑ. Апла пулсан, мӑшӑрсене унта регистрациленӗ.

Юсанмалли колонире айӑплава ирттерекенсемпе воспитани енӗпе ӗҫлекен пай пуҫлӑхӗ Сергей Иванов ҫемье ҫавӑрни теприсене тӗрӗс ҫул ҫине тухма пулӑшать тесе шухӑшлать. Мӑшӑрланнӑ хыҫҫӑн вӗсенчен чылайӑшӗ ирӗке часрах тухма ӑнтӑлать, пурнӑҫра йӗркеллӗ пурӑнма ӑнтӑлать иккен. Чӑн та, ҫак аслӑ ҫӗр ҫинче кама та пулин кирлӗ пулни хӑех ҫунат хушнине ӑнланма пулать ӗнтӗ.

Роспотребнадзорӑн Чӑваш Енри управленийӗ шаурма хатӗрлекен 7 киоска тӗрӗсленӗ. Вӗсенче кашнинчех йӗркене пӑснине тупса палӑртнӑ. 6 киоскӑн ӗҫне чарса лартнӑ, алӑкне пичет ҫапса хупнӑ. Вӗсен 30-90 талӑк ӗҫлеме юрамасть.

Ведомство ӗҫченӗсем Шупашкарта – 3, Ҫӗнӗ Шупашкарпа Канашра 2-шер киоск тӗрӗсленӗ. Вӗсенче кашнинчех шыв тата канализаци енӗпе ҫитменлӗх пулнӑ, кӳрсе килнӗ шывпа пӗҫернӗ. Хатӗр продукци чӗррипе пӗрле упраннӑ, каснӑ пахча ҫимӗҫпе соуссене холодильникре упраман.

Киоск пӗчӗк пулнӑран апат хатӗрлеме условисем те ҫук. Ҫитменнине, унта медицина тӗрӗслевӗ витӗр тухман ҫынсем ӗҫленӗ.

Хатӗр апат микробиологи кӑтартӑвӗсемпе те тӗрӗслев витӗр тухман. Ҫапла майпа 12 административлӑ протокол хатӗрленӗ.

Кӑҫал Ҫӗнӗ Шупашкарта «Атӑл» кинотеатр каллех ӗҫлеме пуҫлани пирки сайтра пӗлтернӗччӗ. Культура учрежденийӗн «Контактра» халӑх тетелӗнчи страницинче кулянтаракан хыпар пур: театр каллех ӗҫлеме пӑрахнӑ.

Культура учрежденине юпа уйӑхӗн 25-мӗшӗнчех хупнӑ-мӗн. Анчах ушкӑнра кун пирки юпа уйӑхӗн 28-мӗшӗнче кӑна пӗлтернӗ.

«Пирӗн юратнӑ хула пӗртен-пӗр кинотеатрсӑр тӑрса юлчӗ, пирӗн ӗҫченсем вара – ӗҫсӗр. Мӗнех, «Химик» культура ҫуртне тата вӗсен концерт залӗнчи кинотеатрне чечекленме сунатпӑр. Шел, хатӗр кинозалсем, вӗсене юсамалла кӑна, ахалех лараҫҫӗ», - ҫырнӑ халӑх тетелӗнче кинотеатр ӗҫченӗсем.

РФ Следстви комитечӗн Чӑваш Енри следстви управленийӗн ертӳҫи Александр Полтинин республикӑра тин ҫуралнӑ ачасен пурнӑҫне ҫӑлас тӗллевпе бэби-бокссем вырнаҫтарма сӗннӗ. Тӳрех палӑртмалла: кунашкал бокссем чылай регионта пур, ҫав шутра – Тутарстанра та.

Бэби-бокссем чӑннипех те кирлӗ. Кӑҫал ав республикӑра амӑшӗсем тин ҫуралнӑ виҫӗ ачана вӗлернӗ. Кунашкал тӗслӗх Шупашкарта иккӗ пулнӑ, Ҫӗнӗ Шупашкарта – пӗрре. Пӗлтӗр вара пӗр амӑшӗ ачана вӗлернӗ.

Аса илтерер: авӑнӑн 16-мӗшӗнче Шупашкарти Б.Хмельницкий урамӗнчи пӗр ҫуртра ҫӳп-ҫап проводӗнче ача виллине тупнӑ. Амӑшне, 17-ри студенткӑна, тӳрех тупнӑ. Вӑл хӗр пӗрчине ҫуратнӑ та тухса пенӗ.

Бэби-бокса амӑшӗ тин ҫуралнӑ ачине анонимлӑ майпа килсе хума пултарать. Вӑл – ачана ҫӑлмалли вырӑн. Килсе хунӑ пепкене тухтӑрсем илӗҫ, сывлӑхне тӗрӗслӗҫ.

Юпа уйӑхӗн 1-мӗшӗ тӗлне Чӑваш Енре 41 ача вилнӗ. Вӗсенчен 30-шӗ – 1-17 ҫулсенчисем (путса вилекенсем, ҫул ҫинчи аварире шар куракансем, ҫӳллӗшӗнчен ӳкнисем, электричествӑна пула сывлама пӑрахнисем тата ытти сӑлтава пула вилнисем), 11-шӗ вара ҫулталӑк та тултарманнисем.

Ытларах чухне ачасем ашшӗ-амӑшӗн тимсӗрлӗхне пула шар кураҫҫӗ. Хӑш-пӗр тӗслӗхре аслисем эрех ӗҫни паллӑ. 41 ачаран нумайӑшӗ сывлӑш ҫитменнипе вилнӗ.

Шупашкарта тата Ҫӗнӗ Шупашкарта тин ҫуралнӑ ачасене урама кӑларса ывӑтнӑ тӗслӗхсем - чӑннипех те тискер. Б.Хмельницкий урамӗнче 17 ҫулти хӗр ачине ҫуратнӑ та ҫӳп-ҫап проводне пенӗччӗ. Пӗчӗкскер унта вилнӗ, амӑшне вара часах тытса чарнӑ.

Ҫӳп-ҫап сортламалли станцисенче ав тепӗр икӗ ачана тупнӑччӗ. Вӗсем те – тин ҫуралнӑскерсем.

Паян Ҫӗнӗ Шупашкарти стройкӑсенчен пӗринче пысӑк инкек пулнӑ. Унта тӑпра ишӗлсе аннипе икӗ ҫын вилнӗ.

Стройкӑри инкек 10 сехетсенче пулса иртнӗ. Ҫӗнӗ Шупашкарта нумай хваттерлӗ ҫурт тунӑ ҫӗрте 2 рабочи вилнӗ. Объект Семенов урамӗнчи 2-мӗш ҫурт адреспа вырнаҫнӑ. Чӑваш Енӗн Ӗҫлев тата социаллӑ министерстви пӗлтернӗ тӑрӑх, строительство ӗҫне «Монолит Плюс» организаци пурнӑҫланӑ. Рабочисем ҫумӑр шывӗ юхса каймалли траншейӑна чавнӑ.

Инкек тӗлӗшпе РФ Следстви комитечӗн Чӑваш Енри управленийӗ пуҫиле ӗҫ пуҫарнӑ. Вӗсем ӑна РФ Пуҫиле кодексӗн 216-мӗш статйин 3-мӗш пайӗпе тишкереҫҫӗ. Унта сӑмах строительство ӗҫне пуҫланӑ чух хӑрушсӑрлӑх правилине пӑхӑнманран икӗ ҫын вилни пирки пырать.

Чӑваш Енӗн Ӗҫлев тата социаллӑ хӳтлӗх министерстви ӗнентернӗ тӑрӑх, инкек пирки республика Элтеперне пӗлтернӗ. Инкеке сӑлтавне вӑл Строймина, Ӗҫлев министерствине, Патшалӑхӑн ҫурт-йӗр инспекцийӗ, Ҫӗнӗ Шупашкар хула администрацине тишкерме хушнӑ.